Anadil, Bir Topluluk Hakk?d?r
?fade etmek eyleminin ba?l?ca nesnel arac? dildir. Özellikle anadil hakk? dilin payla??lan toplumsal ve kültürel niteli?i itibariyle sadece bireysel de?il bir kolektif hakt?r, topluluk olarak, bir halk olarak varolma hakk?d?r. Kürtçe’yi kullanmak bireysel bir hak olarak bile y?llarca yok say?lm?? oldu?u için güçlenen bir kolektif ifade özgürlü?ü sorunu/talebi haline gelmi?tir. Dolay?s?yla Kürtçe’nin dil olarak bugünkü konumu ?u a?amal? sorun alanlar?n? kapsamaktad?r:
Kültürel aidiyeti ifade arac? olarak Kürtçe – anadilin savunmas? için, “ben var?m” demek için, “kültürüm farkl?” demek için “ana dilini devlet diliyle yok etmeyin” demek için; “okul dili”nin çocuklarda ve annelerde yaratt??? yabanc?la?may? ortadan kald?rmak için; mutfa?a, eve, mahalleye kapanan bir dili kurtarmak için… vurgulanan dil.
Kürtçe ders veren k?z çocuk bence bu durumun en aç?k bir ifadesidir. Kültürel aidiyet arac? olarak dilin pe?ine dü?mek bir onur mücadelesidir, ve esas olarak bireysel tecrübelerle aç??a ç?kmaktad?r ama bir toplulu?a i?aret etmektedir.
E?er devlet “kar??mama” ilkesini uyguluyor olsayd?, a??r? kar??ma, a??r? müdahale konumunda olmasayd? o zaman bireysel tav?rlar topluluk tavr?na dönü?me gereksinimi duymaz ve bu potansiyel anadil aç?s?ndan onuru k?r?lmam?? oldu?undan ülkenin iktisadi ve sosyal ortak ezilmi?likleriyle mücadelede kendisini gösterirdi.
K?sacas?, hem negatif haklar? hem de pozitif haklar? gerçekle?tirmek için mutlaka öncelikli olarak bir aidiyet etraf?nda topluluk olarak örgütlenmek ve hak aramak söz konusu olur, dünyan?n her yerinde de böyle olmu?tur. Ayr?mc?l??a kar?? mücadele mutlaka toplu ifade gerektirir.
Anadil kullan?m?n?n e?itimle birlikte yürümemesi ve Kürtçe’nin kamu alan?n? kapsamamas? özellikle yerel düzeyde belli bir kesimin özgür ifade olana??n? daima k?s?tlayacakt?r. Anadilini iyi ö?renmeyen insanlar hiçbir zaman kendilerini güçlü ve güvenli bir biçimde ifade edemezler, k?sacas? diyaloga ve diyalogun geli?mi? biçimi olan siyaset yoluna etkili bir biçimde kat?lamazlar.
Toplumsal hizmetten e?it yararlanabilmek için Kürtçe Özellikle hak ihlalleri durumunda, savunma ve avukatl?k hizmetleri çerçevesinde resmi dili bilmeyen veya kendi lehine kullanabilecek kadar bilmeyen Kürtlerin bu hizmetlerden yararlanmas?n? sa?lamak gerekmektedir. ?kinci olarak sa?l?kla ilgili ?ikayetler, te?hisin konabilmesi veya tedavinin iyice aç?klanabilmesi için doktorla hasta aras?nda dil yüzünden tam olarak kurulamayan ili?kiler; üçüncü olarak yer ismi de?i?ikliklerinden dolay? tapu veraset konular?ndaki ma?duriyetler, bu dilde yani Kürtçe’de resmi düzeyde hizmet verilmesini gerektirmektedir. Bu hizmetler de ma?dur olan bireyleri ma?duriyetten kurtarmak niyetiyle verilmelidir. Niyet çok önemlidir ve göstermelik tedbirler vatanda?l?k onurunu koruyamaz, dolay?s?yla anayasal vatanda?l?k gerçekle?emez.
Tabipler Odas? sa?l?k konusunda baz? yard?mc? personel yard?mlar? organize ettiyse de hükümet ve devlet sistemli bir tedbir henüz almam??t?r. Demek ki bu konuda da tatminkar bir aç?l?m yoktur. Ayr?ca bu konularda dahi Kürt halk?n?n kendi yetkin bireylerine güvenilmemektedir ve resmi görevlilerin bu i?i yapabilecek k?vama gelmesi için ertelemeler yap?lmaktad?r. Yine hapishane görü?meleri buna örnektir, burada da engellemeler devam etmekte ve davalar aç?labilmektedir. Bu konuda da yeterli özgürlük olmad??? gibi hizmet de tam olarak verilmemektedir.
Bütün bu ma?duriyetler tek tek ya da gruplar halinde tasnif edilip s?raland???nda Kürtçe kullanman?n ve bu dilde hizmet görmenin bu dilde e?itim alman?n bir bireysel hak olabilmesi için önce bir toplumsal sorun olarak tan?nmas?n? gerektiriyor. Tüm ma?duriyetler, haks?zl?klar ve ezilme, horlanma toplulu?a yöneliktir çünkü Kürtçe bir halk?n yani bir toplulu?un dilidir sadece tek tek bireylerin dili de?ildir. Ve hizmet talebi, Kürt olan topluluk/halktan gelmektedir, nedeni ise uzun süreli bask?lar ve soru?turmalard?r.
?fade özgürlü?ünün altyap?s?n? sa?lamak için Kürtçe: dilbilim ve edebiyat ö?renimi, anadil e?itimi, ve anadilde e?itim – gerek birey olarak gerekse kolektif olarak özgürlü?ü kullanabilmek için özgürlü?ün konusu hakk?nda bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Yok say?lan ve en sonunda “ya?ayan diller” lafz? içinde ad?n? anmaktan imtina edilen bu dilin, Kürtçe’nin dilbilim olarak, dil ve edebiyat bilgisi ve tarihi olarak üniversite düzeyinde i?lenmesi ve geli?tirilmesi gerekmektedir. Ayr?ca yine bu bilim dal? alt?nda antropolojik, kültürel ve sosyolojik özellikler derinlemesine incelenmelidir.
E?er Kürdoloji enstitüleri veya Fen Edebiyat Fakülteleri içindeki Kürt Dili Edebiyat? Bölümleri olmazsa dünyan?n birçok ülkesinde varolan bu bilim alan? evrensel olarak Türkiye içinde bir bilim dal? olarak kabul görmüyor demektir ve dolay?s?yla yasada varolsa bile özgürlü?ün altyap?s?na veya muhtevas?na engel olundu?u anlam? ta??r. Bu örtme ve bazen a?a??lama zihniyeti mesela yak?n tarihteki bir kö?e yaz?s?nda çok belirgindir: Hala bugün Hasan Celal Güzel Kürtçenin “geli?memi?li?ini” (Türkçe kadar diyelim) bir hor görme noktas? haline getirerek…. -bireylere tek tek hak vermeyelim zaten Kürtçe’nin bir topluluk dili olarak hakk? hukuku eksik- deme?e getiriyor. (“Bir Kürtçe tart??mas?” 13, 09, 2009, Radikal Gazetesi)
Yasada özel kurslara izin verilirken “ilk ve orta okulda okumayanlar Kürtçe kursa gidemez” deniyordu. Bu ne demek? Önce Türkçe ö?ren bunu ispatla sonra anadilinde kurs alabilirsin, demek. Bu dil e?itiminin kurallar?n? da yads?mak anlam?na gelmektedir. Yine bireysel bir hak meselesinin d???na ta?maktad?r. Kürtçe anadilli topluluk içinde ayr?mc?l?k yap?lmaktad?r. Sonra üniversitelere bu konuda yabanc? hoca al?namamaktad?r. Bu da ?u demek: “biz Kürdolojinin bir bilim dal? olarak geli?mesini istemiyoruz, kerhen “ya?ayan diller” diyoruz, haz?r kadromuz yok”. Peki kadroyu kim yaratacak? Samanyolu TV mi, yoksa TRT ?e? mi? Varolan kadro hep sak?ncal? kadro mu, onlar? desteklemek bir askeri güvenlik tehdidi mi olu?turuyor? Bu sorular?n cevab? belirsiz.
Ders kitaplar?nda hiç Kürt ad? geçmez; ne sosyal bilgilerde ne tarihte ne yurtta?l?k e?itiminde. Bir tek Milli Güvenlik kitab?nda ad? geçer, ancak güvenlik konular? bireysel ve kolektif güvenlik çerçevesinde de?il de ayn? “milli e?itim” gibi sadece “milli güvenlik” çerçevesinde verilirse ayr?mc?l??? hiçbir zaman ortadan kald?rmak mümkün olmaz. Etnik topluluk aidiyetini siyasal tezahür olarak geçmi?te b?rakmak istiyorsak öncelikle Anayasa’da ve ceza yasalar?nda Türklük üzerindeki vurguyu ortadan kald?rmak gerekmektedir.
Topluluk aidiyeti özgür bir siyasal, sosyal ve kültürel ileti?im için kendini dili edebiyat? ile tan?mlayan, payla??lan de?erlere referans yapan bir kimlik tezahürüdür. Bu i?in bilimsel alana kayd?r?lmas? yani bilim ça??ndaki kriterlere dayanarak yap?lmas? ancak özgürlüklerin geni?letilmesiyle olur. ??te ancak o zaman Kürtlük Kürdoloji enstitülerinden edinilen bilgilerle Türklük de Türkoloji enstitülerinden ö?renilen bilgilerle taçlan?r ve bir siyasal rekabet alan? olarak etnisite vurgusu ortadan kalkar. Diller özgürle?ir.
Dilbilim (Kürdoloji) evrensel bir ara?t?rma ve ö?renme alan?d?r. Üniversite edebiyat fakülteleri çerçevesinde bölüm olarak ad?n?n an?lmas? zorunludur. “Ya?ayan diller” ad? alt?nda evrensel bilimsel bir statü tutturmak zordur.
Siyasal ifade/ele?tiri/propaganda arac? olarak Kürtçe En az aç?l?m ise bu noktada göze çarpmaktad?r. Zaten siyasi parti kanunu Türkçe’den ba?ka dilleri yasakl?yor, ele?tiri ve propaganda da dolay?s?yla yap?lam?yor. Deneyenler cezaland?r?l?yor ve bask?c? siyasi parti gelenekleri bozmamak için -ayn? % 10 baraj? gibi- Türkiye’de bir yayg?n toplulu?un özgün gereksinimlerini ifade eden siyasi görü?leri aç?klaman?n Kürtçe’si de yasaklanm?? oluyor. Bu durum en çok yerel yönetimlerin ademi merkezile?me sürecini olumsuz etkiliyor. Ayn? zamanda, di?er dillerin ve bölgesel yöresel kültürel ifadelerin de önünü kesiyor. Türkiye’nin tüm bu do?al insan? gereksinimleri Terörle Mücadele Yasas?n?n içine hapsedilerek görmezden geliniyor.
10 y?llara varan özgürlükler ertelemesi sürüyor. Bu gidi?le ideolojik olarak güvenli olan resmi yetkililer Ya?ayan Diller Enstitüsünde “gizlice” Kürt dilinde e?itim görüp ba?ar? madalyas? almadan kimse ne Türk, ne Kürt, ne ?sveçli, ne Irakl? ne de Frans?z özgür bir biçimde ve bilimsel yetkilerle Kürtlere Kürtçe ö?retemeyecek. Yeter ki Kürt ile Kürtçe birle?mesin, yeter ki ana ile dil ayr? kals?n, yeter ki Kürtçe güvenlik çerçevesinde ö?renilsin ve rast gele kullan?ls?n, yani Sünni Türk erkeklerin iktidarlar?na destek versin… Ancak Kürtler Türkoloji bölümlerinde isterlerse parlak derecelerle diploma al?p Kürtlere ve dahi Türklere Türkçe ö?retebilirler. Bunun ba?ar?labilmesi için de Kürtlere Türkçe’yi sevdirmek laz?m. Bunu ba?arman?n tek yolu her iki dilin de özgürle?mesidir.
Bilinmesi gereken en önemli gerçek siyasal ileti?imin dilsiz olamayaca??d?r, dili reddedilen veya gölgede sessiz b?rak?lan bir topluluk ileti?im ve diyalog geli?tiremez, kendini özgür kimli?i ile ifade edemedi?inden siyasal anlamda da özgür olamaz ve kat?l?m? verimli olmaz.
Dolay?s?yla ?u gerçekle kar??la??yoruz: bireysel düzeyde iktidar ayd?nlar?na, iktidar medyas? veya seçkin muhalefet medyas?na, yine büyük ?ehir ayd?nlar?na Kürtçe serbest, bölgeden insanlara veya Kürtlerin siyasetçilerine Kürtçe yasak. ?ktidar anlam?nda Türklere Kürtçe serbest muhalefet anlam?nda da Kürtlere Türkçe serbest. Ayr?l?kç?l???n ve ayr?mc?l???n bundan daha sivri bir psikolojik atmosferi olamaz.
* * *
Bu sayd???m?z dört alanda da sorunlar sürmektedir. Kültürel aidiyet ifadesi ve hizmetten yararlanma noktas?nda baz? iyile?tirmeler yap?lmas?na ra?men, ifade özgürlü?ünün altyap?s? temin edilmedi?inden önlemler geçici ve ancak k?smi rahatlat?c? düzeydedir.
E?itlik ilkesi, siyaset alan?nda özgürlük ve adalet ilkeleriyle birlikte i?ler ve anlam kazan?r. Bu nedenle kamu kurumlar? bu toplulu?un bireylerinin özgürlüklerini, adil vatanda?l?k hakk? aç?s?ndan muhtevas?yla desteklenmi? bir biçimde kulland?rmak zorundad?r. Dilini ve edebiyat?n? di?er dillerle e?it biçimde ö?retecek bilimsel ara?t?rmalar?n yap?ld??? bir kurum yoksa özgürlü?ün altyap?s? yok demektir.
Toplumsal adalet gere?i bireylerin özgürlüklerini tam anlam?yla kullanabilmeleri için anadillerinin, bilgi ve birikimle beslenmesi gerekmektedir ki bu da demokratik toplumlarda devletin sorumluluklar? aras?nda kabul edilmi?tir. Bu hak engellendi?inde ve görmezden gelindi?inde bir anadili savunmak ve ya?atmak ihtiyac? güçlü bir topluluk hakk? sorunu yarat?r. Ve resmi olan?n yani resmi dilin aksi yönünde yani resmi olmayan anadilin etnik ç?karlar? do?rultusunda bir “milli yarar” söz konusu olur ve siyasal ifade olarak dil milliyetçili?i dilin geli?tirilip ya?at?lmas?n?n önüne geçebilir. Geçti?imiz yüzy?l?n en önemli milliyetçilik at?l?mlar?n?n dil noktas?nda ba?lad???n? hat?rlamal?y?z. Oysa bugün dillerin hem bilimsel hem de toplumsal olarak bir temel kültürel e?itlik ve özgürlük alan? oldu?unu ve ülkelerin toplumlar?n?n ço?ul yap?s?n?n varolan bütün dillerle i?lenmesi ve geli?tirilmesi gereklili?i vard?r.
?fade özgürlü?ünün bir insan hakk? olarak vard??? boyut dil milliyetçili?inin ötesinde ele al?nmas? gereken bir topluluk hakk?d?r. Art?k “milli yarar” yerine toplumsal yarar?n, “milli e?itim” yerine e?itim ve bilim bakanl?klar?n?n ülkemizde de hem zihniyet olarak hem de fiili olarak yerle?mesi gerekiyor. Tabii bu do?rultuda “milli güvenlik” alan?n?n da bireysel ve kolektif güvenlik alan? olarak alg?lanmas? gerekiyor. Çünkü bu büyük sorunun ard?ndaki ana neden ulus devlet vurgusunun Türklü?ün ve Türkçe’nin di?er ulus ve topluluklar?n aleyhine kullan?lm?? olmas?d?r. Sebep de sonuç gibi tamamen bir toplulu?un aidiyetini vurgulayan, aç?k ve nesnel olan anadil alan?d?r.
Ama aç?l?m yine de desteklenmelidir sürekli takip edilmelidir çünkü bu iradenin yard?m?yla daha etrafl? ve özlü dü?ünme kapsam?na girmi? bulunuyoruz.
“Türkiye’de Ana Dili Anlay??? ve Siyaseti”, Dil Sempozyumu, E?itim Sen, Ankara, 30-31 May?s 2009.
diflucan generic over the counterdiflucan next day deliverydoxycycline price costcodoxycycline cost per pillbuy zyban canada buy cheap zyban online buy xenical online cheap canadaxenical generic namezoloft price with insurance100mg of zoloft for anxietystromectol online brighter tomorrowStromectol 3 mg tabletsprednisone 20 mg street price Prednisone natural alternativecheap arimidex onlineAnastrozole generic cost